Jak skutecznie uczyć się ortografii- czyli dyktando z komentarzem

Metodę tę poznałam podczas kursu terapii pedagogicznej. Teksty opracowanych przeze mnie dyktand są odpowiednie dla dzieci w wieku 8-10 lat.

Dyktando w 10 punktach z komentarzem ortograficznym jako jedna z metod pracy z dzieckiem mającym trudności w nauce poprawnego pisania.

Podstawowym założeniem stosowania techniki „ dyktando z komentarzem ortograficznym” jest przeświadczenie o możliwości utrwalenia zasad pisowni i wytworzenia pełnej świadomości ortograficznej przez przekształcenie się nawyku „ głośnego myślenia”- omawiania zasad pisowni (pkt.3) w nawyk „ cichego” przypominania ich sobie podczas pisania. Kolejnym zadaniem ćwiczenia jest wytworzenie nawyku dokładnego sprawdzania i poprawiania każdej pracy pisemnej po napisaniu. Dziecko ma prawo do popełnienia błędu, ale nie ma prawa pozostawić go bez poprawienia.

Warunkiem uzyskania tych efektów jest wykonywanie omawianego ćwiczenia krótko lecz systematycznie oraz zawarcie umowy co do czasu pracy (codziennie), liczby dyktowanych zadań (zawsze tej samej), oraz nagrody ( po każdym tygodniu ćwiczeń, najlepiej, żeby to był czas spędzony wspólnie z dzieckiem na aktywności przez nie wybranej) .W ten sposób dziecko nie będzie usiłowało stale z nami negocjować.

Dyktando w 10 punktach:

-utrwala znajomość pisowni

-wytwarza nawyk stałego przywoływania zasad ortograficznych podczas pisania

- wytwarza nawyk stałego sprawdzania napisanego tekstu, a tym samym dziecko ma poczucie odpowiedzialności za napisany tekst.

Punkt 1 . Umowa

Umów się z dzieckiem, że codziennie będziecie robić dyktando obejmujące zawsze tylko 3 zdania. Wymyślcie wspólnie nagrodę po każdym tygodniu pracy.

Punkt 2. Wybór tekstu

Zaznacz w książce 3 zdania i przeczytaj na głos pierwsze zdanie.

Punkt 3. Komentarz ortograficzny

Dziecko powtarza zadanie i omawia pisownię każdego wyrazu ( podaje zasadę pisowni, poszukuje uzasadnienia pisowni).W tym czasie widzi całe zdanie.

Punkt 4. Zapisywanie

Dziecko z pamięci zapisuje całe zdanie (ta sama procedura przy dwóch pozostałych zdaniach).

Punkt 5 . Kontrola I – dziecko

Dziecko samodzielnie sprawdza cały napisany tekst.

Punkt 6. Kontrola II- dorosły

Dorosły sprawdza tekst. Jeśli znajdzie błędy – podaje ich liczbę.

Punkt 7. Kontrola III – dziecko

Dziecko ponownie sprawdza tekst z pomocą słownika ortograficznego.

Punkt 8. Kontrola IV – dorosły

Dorosły sprawdza poprawiony tekst. Jeżeli nadal są błędy, wskazuje tekst – wzór, z którego dyktował zdania.

Punkt 9. Kontrola V – dziecko

Dziecko porównuje napisany tekst ze wzorem i ostatecznie poprawia błędy.

Punkt 10. Poprawa

Dziecko opracowuje błędnie napisane wyrazy (np. podaje na piśmie zasady pisowni, wyrazy pokrewne, odmienia wyraz przez przypadki, wymienia na inne formy, układa z nim zdania).

Zestaw 1

Ó wymienne na O

U w końcówkach -uj, -uje

1. Mama gotuje rosół. Ola przygotowuje stół do obiadu. Młodsi bracia wysypują sól.

2. Tomek maluje swój pokój. Ania i Ala fotografują ogród sąsiada. Dzieci obserwują jak pies kopie dół.
3. Przewidujemy, ze nadejdzie mróz. W domu panuje chłód. Ola porządkuje szafę, żeby znaleźć strój na gimnastykę.
4. Piesza wędrówka przez ciemny bór nie jest łatwa. Chłopcy reperują drewniany wóz. Dziewczynki spacerują i podziwiają zachód słońca.
5. Babcia oczekuje aż nadejdzie wieczór. Wyciąga z lodówki twaróg i przygotowuje kolację. Otwiera słój z konfiturami i częstuje wnuki.
6. Pszczoły produkują miód. Zbierają pyłek kwiatów do koszyczków, które znajdują się na ich nóżkach. Ich użądlenie sprawia nam ból.
7. Dzięcioł to wróg korników. Ma mocny dziób. Ptak długo pracuje, żeby zrobić otwór w drzewie.

Zestaw 2

Ó wymienne na A, E

U na początku większości wyrazów, U na końcu wyrazów

1. Asia daje bratu piórko pawia. Przyjaciółka dziewczynki powstrzymuje się od gniewu. Mama planuje powrót na szóstą.
2. Daria siódmy raz maluje usta. Tomek niósł jej torebkę, która leżała na fotelu. Kiedy wrócił do pokoju, lusterko upadło na podłogę.
3. Nauka wiersza wymaga wielu powtórek. Ula wykrzykuje tekst do uch Magdy. Przygotowuje do występu ulubiona sukienkę, ale krawcowa musi ją skrócić.
4. Dzieci uczą się na lekcjach o warstwach lasu. Dowiadują się o tym, co ukryte jest w ściółce. Używają lupy, aby się temu lepiej przyjrzeć.
5. Na skraju dróżki stoi kościół. Grupa turystów podziwia wzór namalowany nad oknem. Uważnie słuchają uroczystej muzyki organowej.
6. W domu Ady są mrówki. Czasem wchodzą na łóżko. Wuj Jacek kupuje preparat, którym truje się insekty.
7. Paulina przygotowuje się do występu baletowego. Trenuje trudne figury, szpagaty i podnoszenia. Obrót nie sprawia jej problemu.

Zestaw 3

Ó w zakończeniach -ÓW, -ÓWKA, -ÓWNA

U w zakończeniach - UNKA, -UNEK

1. Opiekunka Ewy zwiedza Kraków. Jest tu wiele zabytków. Kupuje dla dziewczynki podarunek- miniaturę Wawelu.
2. W moim mieście jest wiele domów. Pod zakład pracy podjeżdża ciężarówka. Kierowca czeka na rozładunek.
3. Nauczyciela chwali swoich uczniów. Wnieśli jej po schodach ciężkie pakunki. Dziś nie będzie kartkówki.
4. Nowakówna ma wiele talentów. Pokazuje mamie swój rysunek. Odnosi się do niej z szacunkiem.
5. Po wezwaniu policjantów świadek zgłosił rabunek. Brakuje siedmiu telewizorów i kilku tosterów. Złodzieje będą mieli problem z ukryciem łupów.
6. W wyścigu startuje ośmiu zawodników. Brakuje im jeszcze kilka metrów do mety. Na zwycięzców czekają kwiaty i podarunki.
7. Łucja odwiedzi kuzynów pod warunkiem, że nie będzie jadła zbyt wiele cukierków. To źle wpływa na stan zębów. Kiedy jemy zdrowe rzeczy, nie trzeba zrzucać zbędnych kilogramów.

Zestaw 4

Ó niewymienne, U

1 .W zamku na wysokiej górze mieszka smutny król. Jego ulubionym zwierzęciem jest żółw. Niestety zgubił się wczoraj, bo łobuz Józio wypuścił go na murawę.

2. Jurek interesuje się zwyczajami wróbli i jaskółek. Ciekawią go tez wiewiórki. Teraz jest luty, a po polu spacerują kruki.
3. Dmucha zimny wiatr, więc trzeba ubrać grube futro i ciepłe buty. Chociaż dzieci nie są tchórzliwe, boja się wichury. Muszą jednak odbyć podróż do źródła.
4. Tosia lubi robótki ręczne. Kupiła różowa i żółta włóczkę Po południu pochwaliła się samodzielnie wykonana kukiełką.
5. Wujek poszedł na zakupy. Kupił dżem truskawkowy, ale zapomniał o musztardzie. Późno zorientował się, że w sklepie nie ma ogórków.

Wyjątki:

1. Mama po raz ósmy kupuje córce wsuwki. Marta gubi je tu i ówdzie. Ten i ów kolega oddaje dziewczynce zgubę.
2. Adam interesuje się dawnym rzemiosłem. Ogląda w muzeum stare skuwki i zasuwki. Docenia pracę ówczesnych mistrzów.